Pilotproject gezond wonen

Corona legt de focus op wellbeing

06 juli 2020

“Het coronavirus vraagt aanpassingen van iedereen,” zegt ontwerper Emile Quanjel. Hij is dagelijks bezig met het uitdenken van toekomstvisies, en met processen en oplossingen voor duurzame innovatie. Ondanks dat de bouw als een van de weinige sectoren nog niet met zware maatregelen geconfronteerd is en veel projecten doorlopen, ziet hij ook daar veel nieuwe kansen ontstaan. Hij vertelt over de veranderingen, innovaties in het bouwproces en de techniek, én het effect op innovatieve projecten zoals Healthy Home.

Healthy Home is een pilotproject waarbij Hoedemakers bouw en ontwikkeling experimenteert, ontdekt, en test om zich het nieuwe - gezonde - wonen eigen te maken. Het bouwbedrijf heeft de ambitie om de markt te laten zien dat het anders kan en moet. Innovatie is hierbij de sleutel. “Van een traditioneel, milieubelastend en grondstof-verslindende industrie naar een toekomstbestendige bedrijfsvoering en industrie die in harmonie is met de natuur en materialen circulair gebruikt. Maar gezond wonen gaat ook over het welbevinden van de bewoners. Healthy interpreteer ik als wellbeing en gaat over geestelijke en lichamelijke gezondheid, geluk, ontwikkelperspectief en de mate waarin de mens hierin zelf actief iets kan doen. Ik volg deze ontwikkelingen op de voet!”, zegt Emile enthousiast.

Wereldwijde én lokale ontwikkelingen
Emile is vanaf het begin betrokken geweest bij de Healthy Home pilot. In zijn functie als lector van het lectoraat Innovatie Bouwproces & Techniek op de Avans - en ook nu in zijn huidige rol - richt hij zich op innovaties van (bouw)processen en de noodzakelijke versteviging van verbindingen tussen nieuwe ontwikkelingen en professionals. Volgens hem vormt juist dat de basis waarop ook de bouw zich anders en beter kan organiseren. Emile: “De bouwwereld is ingewikkeld en vooral aanbodgericht georganiseerd. Dat maakt het lastig om in te spelen op wereldwijde én lokale ontwikkelingen. Terwijl de vraag vanuit gebruikers en opdrachtgevers wel verandert en centraal moet staan. Het Healthy Home project is een mooi voorbeeld van wat het kan opleveren als professionals en non-professionals op een andere en betere manier met elkaar samenwerken!”

Duurzaam en toekomstbestendig
In de pilot worden twee gezinnen gevolgd. Het ene gezin woont in een Healthy Home, een duurzame Nul op de Meter nieuwbouwwoning waarin verschillende innovaties zijn verwerkt voor een optimale luchtkwaliteit. Het andere gezin woont in een duurzame Nul op de Meter woning waarin deze innovaties niet zijn verwerkt. In beide woningen is meetapparatuur aanwezig die gedurende twee jaar de luchtkwaliteit meet. Daarnaast geven de testbewoners aan wat zij ervaren en zouden willen verbeteren. Het team bij Hoedemakers bouw en ontwikkeling kan hen voorzien van advies, ondersteunen en faciliteren. Wat zij leren in de pilot, kunnen gebruiken voor de doorontwikkeling van gezonde woningen. Emile: “Hoedemakers bouw en ontwikkeling heeft goed gekeken naar de marktvraag. Ze leveren een product; een woning. Maar ik zie Healthy Home vooral ook als een dienst waarin wellbeing het uitgangspunt is. Door alleen nadruk te leggen op (lichamelijke) gezondheid missen we een deel van datgene wat bepaald hoe wij ons als mens voelen. Ter illustratie: een woning kan qua installaties op het gebied van luchtvochtigheid en ventilatie helemaal ‘gezond’ zijn maar als de beleving in de ruimtes niet goed is door praktische redenen, licht, kleur en materiaal dan voelt iemand zich er toch niet prettig in. Door het coronavirus ontkom je er niet aan om te zien hoe belangrijk dat is! Gezond bouwen is een nieuwe manier van bouwen voor mensen die vooruit kijken. Duurzaam en toekomstbestendig. Met een positief effect op zowel het wooncomfort, de gezondheid als het materiaal- en energieverbruik.”

Het moet en kan anders
Volgens Emile is er momenteel een disbalans tussen het welbevinden van de mens en de woningmarkt als onderdeel van een veel omvangrijkere disbalans; die tussen mens en de natuur die de totale leefomgeving bepaald. “Wellbeing in relatie tot Healthy Homes is voor mij: zorgen dat er een (hernieuwde) balans komt tussen wonen en de natuur. Om dat te hervormen moet allereerst gekeken worden naar de plaats van de woning in de omgeving. En wat is de invloed van die omgeving op de kwaliteit van de lucht die je elke dag inademt? Ik snap dat het niet makkelijk is om dit snel aan te passen, omdat dit over grondbezit en gemeentelijke afspraken over bouwgrond en bestemmingsplannen gaat. Maar het zou goed zijn als partijen bij de ontwikkeling beter samenwerken en elkaars kennis benutten. Het coronavirus legt maar weer eens bloot hoe hard we elkaar nodig hebben: de denkers en doeners, de ontwerpers en de bouwers. Het tweede aspect voor een gezonde leefomgeving gaat over de woning zelf: Welke installaties zijn erin verwerkt en welke invloed hebben die op het binnenklimaat, maar ook hoe ziet deze eruit qua architectonische aspecten, natuurlijk licht en kleurgebruik. Uit studies is gebleken dat mensen bepaalde vormen en kleuren als prettig of juist onprettig ervaren. Maar ook de materiaalkeuze en leefwijze zijn belangrijk. Sommige materialen brengen stoffen in de woning die slecht zijn voor de gezondheid. Hier kun je rekening mee houden. Denk aan de keuze voor vloerbekleding, schoonmaakmiddelen of aan activiteiten zoals koken. Iets waar je niet meteen aan denkt maar ook heel belangrijk is de functionele aanpasbaarheid door het ruimtelijke-, bouwkundige- en installatietechnische ontwerp. Denk bijvoorbeeld aan levensloopbestendig wonen.

We kunnen dus rekening houden met het ontwerp van de woning, de keuze voor installaties die de luchtkwaliteit in de woning optimaliseren, de materialen die we kiezen en ons gedrag. We moeten ons zowel als bouwer en als bewoner af blijven vragen of het beter kan. Onderhoud en vervanging van installaties is bijvoorbeeld belangrijk. En hoe kunnen we dat doen met zo min mogelijk verspilling?

Ondertussen moeten we er in de bouwkolom samen over nadenken hoe we onze gebouwen zo kunnen ontwerpen en bouwen dat we deze kunnen aanpassen op de continue ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden die inspelen op nieuwe manieren van wonen, aangepaste levensbehoeftes en technische mogelijkheden.”

De hoogste kwaliteit
Volgens Emile is een nieuwe manier van ontwerpen en bouwen eenvoudigweg noodzakelijk: “Duurzaam en innovatief bouwen is noodzakelijk voor de balans tussen natuur en cultuur, voor duurzaam gebruik van materialen en kwaliteit. Het is gezonder, biedt meer comfort en ontwikkelperspectief . Niet alleen voor de bewoners maar ook voor de bouwers. Werkprocessen zullen hiervoor anders ingericht moeten worden. Dat gaat gepaard met automatisering en digitalisering, off-site productie in combinatie met het coachen en opleiden van de bouwers en beheerders. Het ideaal: het gebruiksklaar opleveren van een woning die zo is ontworpen dat deze aanpasbaar is aan nieuwe (gebruiks)omstandigheden en mogelijkheden. Wonen als een dienst, waarbij het product per definitie een hoogwaardige gebruikskwaliteit heeft. Een proces waarbij het ontwerpen en produceren integraal en geconditioneerd gebeurt, waardoor een woning als een soort van bouwpakket op de bouwplaats gemonteerd, aangepast en gedemonteerd kan worden. De hoogste kwaliteit voor bewoners en bouwers als basis voor een gezonde, comfortabele en duurzame woning!”

« ga terug